Sluit de Cirkel: Nieuwe circulaire business cases met sociale impact
Om de overgang naar een klimaatneutrale en stevige lokale economie te versnellen, zijn nieuwe circulaire producten en diensten nodig. Daarom lanceerde de Circulaire Hub Regio Mechelen ‘Sluit de Cirkel’. Een oproep voor ondernemers en organisaties, om nieuwe circulaire producten en diensten in de markt te zetten. En dat vaak samen met erkende sociale economiebedrijven uit de regio.
In maart 2023 selecteerden we uit de vele inzendingen zeven ideeën die een initiatief lanceren of willen uitbouwen in het Mechelse:
- E-battery reviseert batterijen van elektrische fietsen.
- CIRCULIFE zet in op de verlenging van de levensduur van bijvoorbeeld ICT materiaal.
- Stuifmeel vzw sensibiliseert burgers via kunstinstallaties over de impact van duurzame en regeneratieve stadsontwikkeling.
- Vzw De Scherpen Horinck ontwikkelt een zakelijk plan voor de agrarische cohousing en de bedrijfsactiviteiten op de landbouwsite in Hombeek.
- De Speelclub lanceert een speelgoedabonnement voor gebruik van speelgoed in plaats van bezit en aankoop.
- Het Wooly collectief zoekt hoogwaardige toepassingen voor wol van schapen uit de regio, in land- en tuinbouw. Maar ook voor de textielsector of andere industrieën.
- Studio Kolere maakt van reststromen nieuwe producten zoals riemen en handtassen.
De Circulaire Hub Regio Mechelen kon daarbij beroep doen op de expertise van al haar partners. Van Unizo Provincie Antwerpen, Thomas More Research, Ecoso tot Switchrs. Het doel? Een realiseerbaar, circulair concept met meer impact, die misschien zelfs leiden tot nieuwe jobs voor de sociale economiespelers in de regio. Verder werkten ze ook aan een sterke investor pitch.
Hoe de laureaten en hun begeleiders het hele Sluit de Cirkel-traject ervaarden, laten we hen zelf vertellen. Wie ondersteuning en samenwerking in 2024 wenst, meldt zich aan via circulaireeconomie@mechelen.be.
Sluit de Cirkel: begeleiding en subsidies voor circulaire businessmodellen
Volgens Daphne Storms, Consulent Circulaire Ondernemersnetwerken bij Stad Mechelen, stelden ze in de hub vast dat er in de Dijlestad veel circulaire initiatieven leven. Maar om echt te kunnen doorgroeien, hebben die vaak nog een duwtje in de rug nodig. Met de Sluit de Cirkel oproep wilde ze de levensvatbaarheid van de duurzame initiatieven extra stimuleren.
“We zien dat ondernemers goede ideeën hebben. Maar ze kunnen nog steun gebruiken om daar een sterk circulair businessmodel rond te bouwen. Als lokaal bestuur kunnen wij vanuit een neutrale positie gelijkgestemden en experten rond duurzaamheid en circulariteit samenbrengen. We kunnen hen doorverwijzen naar andere partners. Ook uit de sociale economie, als we merken dat ze elkaar daarin kunnen versterken. Zo raken circulaire initiatieven uit de conceptfase en kunnen ze uitgroeien tot volwaardige businesses. Dat doen we dagelijks met het Circulair Ondernemersloket.”
“Met Sluit de Cirkel gaan we wel een versnelling hoger. We coachen intensief ondernemingen of (burger)organisaties in de uitwerking van toekomstbestendige circulaire businessmodellen.”
Coaching op maat
Dat de laureaten 2023 kunnen afsluiten met een toekomstbestendig, circulair businessmodel is ook te danken aan de vakkundige begeleiding van Switchrs, Unizo Provincie Antwerpen, Thomas More (Sustainable Business & Digital Innovation) Research en Ecoso.
Thomas More stelde bijvoorbeeld een bevraging op voor de Speelclub om het business model dat klaarstond af te toetsen bij de consument. Unizo Antwerpen heeft verschillende ondernemers geholpen om de inkomsten en uitgaven onder de loep te nemen. Zowel voor bestaande circulaire businesses als de nieuwe. Ecoso deelde zijn expertise over de inzet van mensen met afstand tot arbeidsmarkt in circulaire cases. Ze zette bovendien een aantal nieuwe cases/blended business modellen op samen met reguliere ondernemers. En als strategisch innovatiebureau heeft Switchrs vijf initiatieven een gans jaar lang gecoacht, om tot een levensvatbare, gefocuste case te komen. Jan Leyssens licht toe wat zijn rol was in het Sluit de Cirkel-traject:
“Switchrs ondersteunt bedrijven die met impactondernemen bezig zijn. Wij helpen hen bij het ontwikkelen van strategieën om hun markten op een circulaire manier te benaderen. Voor Sluit de Cirkel coachten wij alle laureaten individueel rond hun businessmodellen, positionering, productie, kosten, samenwerkingen met leveranciers en andere partners enzovoort.”
“De grote kracht van Sluit de Cirkel zit in het grote netwerk aan stakeholders. De circulaire economie is een netwerkeconomie. En dat is vaak de grote uitdaging voor startups. Om op de juiste moment, de juiste contacten te leggen.”
Bij de Circulaire hub werken we niet alleen aan nieuwe business cases. We zetten ook bedrijven, overheden, onderzoeksinstellingen, belangenverenigingen en netwerkorganisaties van bij het begin mee rond te tafel. “En net dat is de rol van de stad: netwerken bij elkaar brengen om ecosystemen te bouwen rond bepaalde waardeketens. Zo zijn er uitdagingen die verschillende ondernemers collectief moeten aangaan, en net daar willen wij hen in ondersteunen. Want technische oplossingen zijn er om de transitie in te zetten naar een circulaire economie, maar samenwerkingsverbanden en de mind shift voor genetwerkte businessmodellen moet nog rijpen.”, aldus Julie Poppe, programmamanager circulaire stad bij stad Mechelen.
Presenteren met impact
Het idee achter een circulair businessverhaal is heel mooi. Maar om echt rendabel te zijn, moeten ze het ook kunnen verkopen. Een sterke presentatie helpt startups om zich zowel naar investeerders, partners als klanten te profileren. Om de ondernemers in de circulaire economie dezelfde tools te geven als ervaren salesteams in de lineaire economie, gingen de trajectbegeleiding nog een stapje verder dan enkel het inhoudelijke.
Toastmasters Mechelen werd gecontacteerd om mee te ondersteunen in het ‘Sluit de Cirkel’ verhaal. Deze public speaking club helpt zijn leden om op een overtuigende, heldere manier te communiceren en impact te maken bij het presenteren. Zij waren de ontbrekende schakel om het plaatje helemaal af te maken voor onze ondernemers.
Kris Van Hoeymissen, voorzitter van Toastmasters Mechelen engageerde zich graag. “We zijn super blij om ons steentje bij te dragen en onrechtstreeks ook een positieve impact te kunnen hebben op de planeet, het sociaal weefsel en de lokale economie. De kracht van storytelling komt helemaal tot zijn recht als de verhalen die verteld worden zo mooi zijn als deze van de vijf laureaten.”
Met hun investor pitch kunnen de ondernemers en organisaties dan terecht bij impact investeerders of banken. Tussentijds hebben we een adviesraad georganiseerd met impact investeerders en tijdens het netwerkevent was Piet Colruyt van Impact House aanwezig.
De impact van Sluit de Cirkel volgens de deelnemende bedrijven
Dit jaar begonnen E-battery, CIRCULIFE, Stuifmeel vzw, vzw De Scherpen Horinck, en De Speelclub – na een grondige selectieprocedure – aan het begeleidingstraject. Maar hoe kijken de circulaire ondernemers terug op Sluit de Cirkel? En welke stappen hebben zij gezet?
E-battery: samenwerken met maatwerkbedrijf
Sluit de Cirkel was voor ondernemer Steven Van Assche een sterke leerschool. “Zelf was ik vooral gefocust op het werk. En minder met het grotere plaatje. Met Toastmasters werkte ik aan mijn sales pitch en presentaties. Bij Switchrs leerde ik dan weer hoe ik de pieken en dalen in seizoenen kan opvangen. Maar ook het idee van een preventief onderhoudsplan en een snelservice ontstond tijdens een van de talloze brainstorms. Via Sluit de Cirkel bouw je plots een heel netwerk uit van circulaire ondernemers. Super waardevol om andere inzichten te krijgen. Zo wist ik bijvoorbeeld niet dat het voor mijn zaak haalbaar was om samen te werken met maatwerkbedrijven. Ik stelde ook vast dat ik nog meer kon dan louter recycleren. Nu maak ik van oude cellen gsm-opladers.”
CIRCULIFE: ondernemen in lifecycles
Virginie Versavel volgde een heleboel trajecten om haar onderneming verder vorm te geven. “Het feit dat je omkadering krijgt bij wat je bedenkt, geeft zuurstof én structuur. Via Sluit de cirkel leerde ik dat er andere inkomstvormen mogelijk zijn door met verschillende partijen samen te werken. En dat is noodzakelijk om op lange termijn impact te kunnen maken. Het voelde ook heel goed om met andere startups het traject te doorlopen. Je kon er je zorgen delen, maar ook samen zoeken naar oplossingen. Ik raad het anderen zeker aan. En als je begint, stel jezelf dan de vraag: Is mijn product modulair? Leent het zich tot herstel en kan dat lokaal? Bevat het geen schaarse grondstoffen? Zet een robuust businessmodel op as a service, zonder al te veel extra’s. Kan je je eigen product recupereren? Als je je flexibel opstelt, dan lukt het. Gewoon doen dus!”
Stuifmeel vzw: nieuwe ideeën
Voor Stéphanie Plas werd het een traject vol nieuwe kansen. Ze bouwde haar netwerk uit binnen de ondernemerswereld en liet zich inspireren door de ervaringen van anderen. “Je krijgt in dit traject een sparringspartner die je helpt om met scherpe focus je businessplan te concretiseren. Je voelt hun passie en betrokkenheid. Via Switchrs en Unizo ontdekte ik nieuwe mogelijkheden om mijn business rendabel te maken. Ik sta al veel verder met heel wat nieuwe ideeën zoals: workshops aanbieden en als keynotespreker optreden. Maar ik stap zeker nog terug naar Unizo om een intensief traject op te starten.”
VZW De Scherpen Horinck: Van businessmodel naar businessplan
Toen VZW De Scherpen Horinck zich inschreef voor Sluit de Cirkel waren Cisse Vleminckx & Greet Vos op zoek naar subsidies. Via de begeleiding van Switchrs ontdekten ze dat ze eigenlijk vooral hulp zochten bij de selectie en aanwerving van landbouwers. “Samen met Jan hebben we alles uit elkaar getrokken en een businessmodel gemaakt. Zo konden we ons verhaal veel duidelijker brengen naar anderen. We zijn er in geslaagd om een duidelijk concept te formuleren.”, vertelt Cisse. “We kregen daarbij ook veel hulp van de Stad. Zo was Julie degene die ons aanzette om Europese subsidies aan te vragen. En nu is het tijd om ons businessmodel om te zetten in een plan.”, aldus Greet.
De Speelclub: een uitgebreide marktanalyse
Het idee was eenvoudig: een speelgoedabonnement. Want, hoe groot is de berg speelgoed waar niet mee gespeeld wordt? Hanne Maes ging ermee aan de slag. “Ik startte vanuit een buikgevoel. De Sluit de Cirkel-coaching hielp ons om er een onderneming van te maken. Er werden veel nieuwe ideeën aangebracht: van afhaalpunten in plaats van levering tot een marktbevraging en -analyse. De combinatie van alle partners in het traject waren voor mij echt een steun. En Daphne en Julie de lijm die alles verbindt. Altijd staan ze klaar met advies.”
