De oude bibliotheek zal in 2022 een nieuwe bestemming krijgen. Maar wat gebeurt er met de deuren, verlichtingsarmatuur, lavabo’s en trappen uit het gebouw? Vrijwilligers van Klimaan brachten alle demonteerbare goederen in kaart. Op basis daarvan maakte Stad Mechelen een catalogus van herbruikbare materialen. Zo wil de stad een pioniersrol vervullen als Circulair Bouwheer.
Als een oud gebouw wordt afgebroken, dan belandt veel bouwmateriaal bij het afval. Het materiaal kan ook hergebruikt worden waardoor er minder nieuwe grondstoffen nodig zijn om te bouwen. Samen met Klimaan zocht Stad Mechelen uit hoe je circulair bouwen in praktijk brengt.
Bib in kaart gebracht
“Vrijwilligers van Klimaan hebben alle bouwmaterialen in de bibliotheek in kaart gebracht”, vertelt Eva Neefs, architect en circulair bouwregisseur van Stad Mechelen. “Ze maakten een infofiche voor alle herbruikbare materialen: wc’s, lavabo’s, verlichtingsarmaturen, trappen, deuren en bibliotheekkasten.”
Zo ontstond een hergebruikinventaris, gebaseerd op het sjabloon gemaakt door Rotor DC in het kader van het Europese project FRCBE. “We zijn er gewoon aan begonnen en de vragen kwamen gaandeweg”, legt Eva uit. “We ontdekten hoe we de materiaalfiches gebruiksvriendelijker konden maken om sneller een volledige inventaris op te stellen.”
Voorzichtig slopen
“Al doende hebben we veel geleerd. Die kennis willen we doorgeven aan onze inwoners en andere organisaties. We merken dat er veel interesse is voor onze oefening. Karen en Christophe willen bijvoorbeeld een toilet en lavabo uit de voormalige bib gebruiken in de renovatie van hun passief rijhuis in de stad. Ook aannemers en sloopopvolgingsorganisaties kijken naar onze oefening om zich voor te bereiden op de circulaire bouweconomie.”
Zo ontdekte Eva dat het belangrijk is om vooraf te beslissen wie de materialen gaat demonteren en klaar maken voor hergebruik. “Daarom zullen we bij een volgend project aan de sloopaannemer vragen om materialen op zo’n manier te demonteren dat ze nadien nog bruikbaar zijn. Dat kost meer tijd, dus dat moeten we op voorhand duidelijk maken.”
Kopers gezocht
Daarnaast stelde Eva vast dat ook de projectontwikkelaar kan bijdragen aan het circulair bouwen: “We spraken af dat de leien op het dak, de natuurstenen vloer en de hardstenen plinten een tweede leven zullen krijgen in nieuwbouwprojecten.”
Voor het andere bouwmateriaal is Eva nog op zoek naar overnemers: “De materialen zullen waarschijnlijk niet verkocht, maar geschonken worden. Maar natuurlijk kunnen we alles pas verwijderen als de huurders weg zijn.”
Structurele aanpak
Er bestaan al initiatieven die burgers aanzetten om na te denken over hergebruik. Ook op websites zoals tweedehands.be staat een groot aanbod aan tweedehands bouwmaterialen te koop. Circulair bouwen is dus niet nieuw.
“Het wordt steeds belangrijker om het grondstoffengebruik zoveel mogelijk te beperken. Voor het milieu, maar ook omdat grondstofprijzen stijgen en wonen duurder wordt”, legt Eva uit. “Bij grote bouwprojecten zijn er nog veel vraagstukken die we moeten beantwoorden. Met deze oefening hebben we daarin een belangrijke stap gezet.”
Mechelaars Circulair en Coöperatief
In augustus 2019 sloot de oude bibliotheek zijn deuren. In 2022 krijgt de locatie een nieuwe bestemming. In tussentijd kunnen creatieve en startende ondernemers een plek huren in de oude bib en deed de locatie dienst als een proeftuin voor duurzaam en circulair bouwen en verbouwen.
Is het de moeite om te investeren in tijdelijke vervanging van verouderde verlichting, om zonnepanelen te plaatsen of regenwater op te vangen? Welke bouwmaterialen kan je hergebruiken? Het project MechCiCo (Mechelaars Circulair en Coöperatief) is een samenwerking van Klimaan vzw, Mest vzw, Stad Mechelen, Thomas More en Ecofocus, met de steun van Vlaanderen Circulair.
