Stad Mechelen wil tegen 2030, in lijn met de Vlaamse doelstelling, 30% van haar materialenvoetafdruk verminderen. We willen van Mechelen de plek maken waar circulair ondernemerschap bloeit. Waar circulaire businessmodellen worden uitgewerkt, getest en uitgerold, zodat alle Mechelaars toegang hebben tot en kunnen meewerken aan de circulaire transitie. En zo ook bijdragen aan het klimaatplan 2030. In Vlaanderen is 55 tot 65% van de CO2-uitstoot gekoppeld aan de manier waarop we goederen produceren en consumeren (dus niet alleen aan mobiliteit en energie).
Inzetten op de circulaire economie levert namelijk impactvolle voordelen op:
- ecologisch: jaarlijks wordt 178.000 ton CO2-uitstoot vermeden en 74.000 ton grondstoffen uitgespaard in Mechelen. Omgerekend zijn dat 2431 volgeladen vrachtwagens.
- economisch: ondernemingen zijn minder afhankelijk van grondstoffen die van ver moeten komen voor hun productieketen. Daarnaast is de circulaire economie goed voor 5205 nieuwe jobs in Mechelen tussen 2022 en 2030, waarvan 1300 jobs voor laaggeschoolden (potentieel voor sociale tewerkstelling).
- sociaal: circulaire businessmodellen met de focus op tweedehands, herstel of uitlenen van spullen – in plaats van ze te kopen – zorgt voor een betaalbare toegang van kwalitatieve spullen voor elke Mechelaar.
De materialenvoetafdruk verminderen doen we door prioritair in te zetten op:
- circulaire voedselketens met minder verspilling en minder eenmalig gebruikte verpakkingen in de voedselketens, waarbij reststromen die vrijkomen toch nog gebruikt kunnen worden.
- circulair bouwen: we streven naar een stad waarin lege ruimtes en gebouwen optimaal en flexibel worden benut. Bouwmaterialen worden geoogst in functie van hergebruik en data wordt verzameld over de aanwezige materialen, waarin Mechelaars en ondernemers op de hoogte zijn van circulaire (ver)bouwtechnieken en -materialen en deze ook toepassen om de levensduur van gebouwen en materialen te verlengen.
- circulaire consumptiegoederenketens: Mechelen wil een circulaire meubel- en textielstad zijn, waarin kringlopen lokaal worden gesloten, waar mogelijk in samenwerking met de sociale economie. Daarnaast zorgen we dat de Mechelaar toegang heeft tot een uitgebreid aanbod van circulair ontworpen, of tweedehands, herstelde en refurbished of gedeelde consumptiegoederen, en stimuleren we de vraag hiernaar.
Deze ambities van onze circulaire stadsstrategie werden geformuleerd samen met een 30-tal stakeholders per workshop. Deze belanghebbende komen uit het middenveld (sociale en culturele organisaties, burgerbewegingen en NGO's), ondernemingen, kennisinstellingen zoals Thomas More hogeschool, en experten van OVAM, Vlaanderen Circulair, en VITO. Ook Vdk bank nam deel aan verschillende workshops. Dit stakeholdertraject resulteerde in een lijst van mogelijke acties, van grote tot kleinere projecten, allen met impact en draagvlak bij de private sector om hierrond samen te werken. Dit is het kompas voor de stad om projecten uit te werken en uit te rollen tussen nu en 2030, in samenwerking met de private sector.
Voor dit traject plaatsvond, had de stad (in 2020) ook al een managementvisie gemaakt, om te bepalen hoe we de circulaire transitie aanvliegen:
- Inzetten op eigen aanbestedingen en asset management (vermogensbeheer) van stadsdiensten.
- Zorgen dat burgers weten waar ze terechtkunnen om volgens circulair denken te leven en te wonen.
- De ontwikkeling van meer circulaire initiatieven en businesscases, zowel door ondernemers als door Mechelaars.
Dat zijn onze leidende principes om een circulaire stad te worden. Dat leidde tot een actieplan om Mechelaars te betrekken in het maken van de circulaire stad:
- via het stimuleren van deelmobiliteit
- Klimaatactie-subsidies voor circulaire initiatieven, inclusief advies/begeleiding voor deze initiatieven
via advies aan Mechelaars bij renovaties om meer circulair te denken - bewust maken van circulair denken bij renovaties via renovatieadvies aan Mechelaars
- en via informatie/communicatiecampagnes plaatsen bekend maken waar Mechelaars terechtkunnen voor herstel, hergebruik, tweedehands en gedeelde spullen.
Ook voor het stadsbestuur lag de prioriteit bij circulair bouwen en circulair ondernemerschap stimuleren in de beleidsperiode 2020-2025. De renovatie en sanering van de Potterij werd vooropgesteld om plaats te bieden aan circulaire ondernemers en aan sociale tewerkstelling via circulaire economie of het betrekken van kwetsbare burgers in de circulaire activiteiten. We vonden ook een private partner, het Stadsmakersfonds, om onze ambities mee waar te maken. Dankzij deze samenwerking kon de circulaire stadssite vergroten tot 4000m2, en zag Impact Factory het licht.
Daarnaast ontwikkelde de stad, samen met Unizo Provincie Antwerpen, Ecoso, Thomas More Research, 28Rond en Switchrs, een werking om ondernemers en organisaties te begeleiden in de ontwikkeling van circulaire praktijken en business cases in de regio Rivierenland. Dit is de werking van de Circulaire hub regio Mechelen. Het aanbod van de circulaire hub is uitgebouwd op basis van een nulmeting bij ondernemers in de regio met betrekking tot hun noden, percepties, kennis en toegepaste strategieën omtrent de circulaire economie. Deze impactmeting wordt om de twee jaar herhaald om zo trends te spotten en de effectieve werking van de hub te meten en eventueel bij te sturen.
Meer achtergrondinfo bij deze afbeelding lees je in de analyse van de resultaten door Thomas More.
Impact Factory is slechts één van de circulaire hubs of grondstoffenhubs in het actieplan dat de stad maakte in het kader van het Urbact Action Planning Network Resourceful Cities. In deze hubs worden materialen en producten na gebruik verzameld, van voedsel tot elektronica tot bouwmaterialen. Op termijn moeten we tenslotte regionaal gaan samenwerken met heel wat ondernemingen en andere lokale besturen en publieke instellingen, om waardeketens te sluiten en effectief te zorgen voor levensduurverlenging van materialen en producten.
Urbact actieplan - action plan
Vragen, suggesties of zin om samen te werken met stad Mechelen ten voordele van specifieke circulaire doelen of projecten? Neem dan contact met het circulair loket via circulaireeconomie@mechelen.be.
