De woonwagencultuur is meer dan alleen een woonvorm. Het is een cultuur die bestaat uit tradities, gebruiken en opvattingen.
Woonwagenbewoners houden van een nomadische levensstijl en het vrijheidsgevoel dat daarmee verband houdt.
Zij hebben een sterke familieband en kiezen bewust voor een kleinschalige woonvorm en het familiaal samenwonen. De woowagencultuur heeft een sterk verbindende eigenschap.
De woonwagencultuur is voortdurend in beweging. De laatste jaren ervaren de woonwagenbewoners steeds meer druk en spanning door maatschappelijke veranderingen die op hen afkomen.
De woonwagencultuur wordt mondeling doorgegeven van generatie op generatie. De generatie die een volledig beeld heeft over de woonwagenculuur en de geschiedenins valt er stilaan tussenuit waardoor het erfgoed van de woonwagenbewoners dreigt verloren te gaan. Het is belangrijk voor de volgende generaties dat het erfgoed van de woonwagencultuur verzameld wordt.
De jongeren geven nog altijd de voorkeur aan een leven in een woonwagen. Jammer genoeg zijn er te weinig standplaatsen in Vlaanderen ( 177 standplaatsen in provincie Antwerpen) waardoor de jongeren genoodzaakt zijn om over te stappen naar traditionele huisvesting, wat niet altijd probleemloos verloopt. De woonwagenbewoners ondervinden soms aanpassingsproblemen.
Binnen de woonwagencultuur zijn er drie verschillende gemeenschappen. De Voyageurs, de Sinti's (Manoesjen) en de Roms. In Mechelen zijn er twee gemeenschappen de Voyageurs en de Sinti's.
- De Voyageurs zijn Vlamingen. Het waren gezinnen die de kost verdienden door rond te trekken. Het rondtrekken is niet meer rendabel en hebben de voorkeur gegeven voor een residentiële verblijf (vaste standplaats). Voyageurs spreken Nederlands maar gebruiken onder elkaar het Bargoens.
- De Sinti's oorsprong ligt in India. Zij verblijven al sinds de 15de eeuw in Vlaanderen en zijn onopvallend geïntegreerd in de samenleving. Onderling spreken ze Romanes.
