Meer en meer mode-ondernemers of retailers willen inzetten op verhuur- of herverkoop businessmodellen. In het buitenland zijn er succesvolle voorbeelden, in Vlaanderen zien we voorzichtige pogingen en experimenten opduiken. Het momentum is daar, maar er zijn toch nog wat bottlenecks die de doorstart lijken af te remmen. We nodigden afgelopen zomer een 20-tal ondernemers uit, om aan tafel te schuiven rond dit onderwerp: “textieltafel: rental en resale”, georganiseerd door de SOCEHub, in de Mechelse Impact Factory.
De ambitie is duidelijk
De EU strategie voor duurzaam en circulair textiel (2022) geeft aan dat het moeilijk is om de aankoopgewoonten van consumenten te veranderen zonder dat ondernemingen nieuwe circulaire bedrijfsmodellen aanbieden, zoals product-als-dienstenmodellen, terugnamediensten, tweedehandscollecties en reparatiediensten. Hoewel deze nieuwe modellen nog steeds een nichemarkt vormen, is aangetoond dat zij de levensduur van textielproducten verlengen en een kosteneffectief en betaalbaar alternatief voor snelle mode zijn.
Ze willen samenwerking aanmoedigen om het opschalen van hulpbronnenefficiënte productieprocessen, hergebruik, reparatie en andere nieuwe circulaire bedrijfsmodellen in de textielsector te faciliteren. Het ondersteunen van sociale ondernemingen die actief zijn in de hergebruiksector, is hierbij van bijzonder belang. Hier zit namelijk veel potentieel om lokale, groene en inclusieve ondernemingen en banen in de EU te creëren.
De ambitie is duidelijk: circulaire business modellen zoals take-back en resale (herverkoop), rental (verhuurmodellen) en repair (herstel en onderhoud) moeten mainstream worden. binnen de consumententextiel sector in Europa, dus ook zo in Vlaanderen, en een bijzondere rol is daarbij weggelegd voor de sociale economie.
Ja maar…
Het lineaire verkoopmodel blijft domineren en zet nog steeds de toon voor hoe kledij wordt ontworpen, geproduceerd en gebruikt. Materiaal innovaties en recyclage zijn cruciale onderdelen van de oplossing, maar daarnaast is het op grote schaal ombuigen van het lineaire model even belangrijk om de industrie structureel te verduurzamen. Enkel zo zal kleding ook effectief langer gebruikt worden (more use per user), en ontworpen worden voor vele levens (more users per product).
In onze buurlanden ontstaan er stilaan succesvolle initiatieven en organisaties die hier op inzetten. We hadden zo het genoegen om bij de start van de workshop Anthony Burns, Chief Operations Officer van ACS clothing UK aan het woord te kunnen laten als best practice. ACS is ondertussen meer dan 20 jaar actief als dé ontzorger van kledingretailers in de UK, wat betreft circulaire logistiek. Zijn intro inspireerde en bracht ons naadloos bij de kernvraag: “Wat houdt Vlaanderen tegen om hier ook op in te zetten?” Of meer specifiek, “Wat houdt jullie, retailers en merken in Vlaanderen, tegen om in te zetten op rental en/of resale?”
We legden deze vraag op tafel en kwamen samen tot een aantal conclusies
- Voorlopig hebben we op ons grondgebied nog geen operationele logistieke hubs, circulaire hubs zoals ACS, met voldoende capaciteit en de nodige know-how om een vlotte reverse logistics op zich te nemen; die taken opnemen gaande van inzameling, sortering, onderhoud/reiniging/herstel, klaarmaken voor een volgende use cycle, verzending. Voorlopig, want Jolien Roedolf van Herw!n gaf aan dat het idee van de circulaire hubs zeker een business model is dat zou aansluiten bij de Kringwinkels en dat dat potentieel onderzocht wordt.
- We kunnen voorlopig nog onvoldoende steunen op marktklare en efficiënte technologie die nodig is om het proces te faciliteren. Hardware zoals unieke uitleesbare maar vooral wasbestendige productidentificatie (zoals QR codes, RFID tags, barcodes, …) zijn nog niet geoptimaliseerd. Zonder deze tags is een degelijke track-and-trace van de kleding niet mogelijk. Software die complementair is aan de bestaande inventarisatiesystemen is eveneens een noodzakelijk voorwaarde om het proces vlot te doen verlopen. Dat beseften Maarten Tak (undo services) en Sara Kovic (okret) ook al enkele jaren geleden. Ze stelden hun software in ontwikkeling voor, en konden alvast op veel interesse rekenen. We volgen op.
- Er is nog steeds (te) weinig vertrouwen in de financiële haalbaarheid van de business modellen. De service modellen zullen pas hun intrede doen als alle ketenpartners een degelijke meerwaarde (what’s-in-it-for-me) behalen; de business modellen moeten over de volledige keten heen financieel haalbaar zijn. Nog meer pilootprojecten en experimenten zullen gaan uitwijzen wat de kosten-baten zijn van de verschillende strategieën en hoe deze geoptimaliseerd moeten worden. Vele ondernemingen aan de tafel focussen hier op en zijn bereid om in de toekomst inzichten te delen.
- En dan het laatste knellend schoentje; er is nog te weinig inzicht in de wensen van klanten, gaande van de bereidheid om voor deze services te betalen, de perceptie tov tweedehands, verhuur, herstel, welke terugnamesysteem slaan het beste aan, welke incentives werken goed, welke minder, etc.. Een onderdeel waar de onderzoekers van Thomas More de komende jaren nog verder op zullen focussen. En waar ze op 8 december 2022 een webinar over organiseren.
Van drempels naar opstappen
Drempels? Ja dus, en geen kleine drempels die het tempo lichtjes afremmen, maar serieuze kuitenbijters. Gelukkig zien we ook veel ontwikkelingen in de goede richting die ons hoopvol stemmen.
Het wordt immers hoog tijd voor Vlaanderen om bij te benen. Want “tweedehandskledij wint aan populariteit en het zal nog groeien”. (VRT, 21 mei 2022). Helaas zijn het de internationale platformen die met de toenemende groep klanten gaat lopen. Onze eigen bedrijven hebben dringend nood aan een goede ondersteuning en faciliteiten om de grote spelers bij te benen, anders zullen ze de wedstrijd om de circulaire klant verliezen.
Na deze zomersessie werd het nog maar eens duidelijk dat de sector bereid is om met deze vraagstukken aan de slag te gaan. De komende jaren willen we met Thomas More Hogeschool, vanuit de onderzoeksgroep duurzaam ondernemen dan ook verder inzetten mét partners uit het veld op piloot- en praktijkonderzoek om deze drempels te adresseren en zo de slaagkansen van deze business modellen te vergroten.
Wil je mee deel uitmaken van de Vlaamse rental en resale beweging en deel uitmaken van één van de komende onderzoeken? Neem dan gerust contact op via het Circulair Ondernemersloket.
Dit event kwam tot stand door de steun van ESF circulair werk(t)!, Vlaanderen werk, Vlaanderen Circulair , Thomas More Research, UNIZO provincie Antwerpen, ECOSO en Stad Mechelen.
