De Vlaamse overheid wil dat mensen die vanuit het buitenland in Vlaanderen en Brussel komen wonen, actief kunnen deelnemen aan onze samenleving. Daarom biedt de Vlaamse overheid een inburgeringstraject aan, dat inburgeraars moet helpen om de nodige kennis en vaardigheden te ontwikkelen. Inburgering biedt hen een eerste opstap om hun maatschappelijke rol als burger, ouder, werknemer, ondernemer,... volop te kunnen opnemen.
Alle inburgeraars hebben recht op dit inburgeringstraject. Bepaalde categorieën zijn zelfs verplicht om een dergelijk traject te volgen.
Voor minderjarige anderstalige inburgeraars (kinderen en jongeren die in aanmerking komen voor het onthaalonderwijs) verloopt de inburgering niet via een inburgeringstraject, maar via het onderwijs.
Inburgering is bedoeld voor vreemdelingen van 18 jaar en ouder die zich langdurig in Vlaanderen of Brussel komen vestigen. Ook Belgen die niet in België geboren zijn en van wie minstens een van de ouders niet in België geboren is, behoren tot de doelgroep van inburgering.
Alle personen die tot de doelgroep van inburgering behoren, hebben recht op een inburgeringstraject.
Verplichte inburgeraars
Bepaalde inburgeraars moeten verplicht een inburgeringstraject volgen. Het gaat om:
- vreemdelingen die:
- 18 jaar of ouder zijn
- ingeschreven zijn in het Rijksregister
- wonen in een gemeente in het Vlaamse Gewest
- en voor het eerst een verblijfstitel van meer dan 3 maanden hebben.
- Belgen die:
- 18 jaar of ouder zijn
- die niet in België geboren zijn
- van wie minstens één van de ouders niet in België geboren is
- en voor het eerst niet langer dan 12 opeenvolgende maanden ingeschreven zijn in het Rijksregister.
- anderstalige minderjarige nieuwkomers:
- die 18 jaar worden op het moment dat ze nog geen 12 opeenvolgende maanden voor het eerst met een verblijfstitel van meer dan 3 maanden in het Rijksregister zijn ingeschreven.
- inburgeraars die bedienaars van een eredienst zijn in een door de Vlaamse overheid erkende plaatselijke kerk- of geloofsgemeenschap.
Voor de verplichte inburgeraars blijft de inburgeringsplicht bestaan zolang ze die niet zijn nagekomen.
Opgelet: de plicht tot inburgering geldt enkel in Vlaanderen en niet in Brussel.
Er is een primair en een secundair inburgeringstraject.
Primair inburgeringstraject
Het primaire traject bestaat uit:
- een cursus maatschappelijke oriëntatie (kennismaking met de Vlaamse en Belgische samenleving)
- een basiscursus Nederlands als tweede taal
- loopbaanoriëntatie (begeleiding naar het vinden van werk of studies en naar het aanbod aan cultuur en vrije tijd)
- individuele trajectbegeleiding.
Het primaire inburgeringstraject wordt georganiseerd door het onthaalbureau. Het onthaalbureau onderzoekt welk programma de inburgeraar nodig heeft (keuze, plaats en datum van de cursussen), rekening houdend met de werk- en gezinssituatie, de leerbehoeften en vragen van de inburgeraar. Het onthaalbureau wint advies in bij het Huis van het Nederlands en, voor zover dat nodig is, bij de VDAB.
De inhoud van het inburgeringstraject wordt opgenomen in een inburgeringscontract. Wie een inburgeringscontract ondertekent, gaat het engagement aan om regelmatig het vormingsprogramma te volgen (tijdens elk onderdeel van het vormingsprogramma minstens 80% van alle cursussen bijwonen).
Bij het afronden van het inburgeringstraject ontvangt de inburgeraar dan een attest van inburgering. Inburgeraars die een attest van inburgering hebben, kunnen rechtstreeks instappen in het secundaire inburgeringstraject.
Secundair inburgeringstraject
Inburgeraars kunnen tijdens het secundaire traject de keuze die ze tijdens het primaire inburgeringstraject gemaakt hebben om te gaan werken of verder te studeren, vormgeven. Zo kan de inburgeraar een beroepsopleiding of een opleiding tot zelfstandig ondernemerschap volgen. Daarnaast kan hij ook vervolgcursussen Nederlands als tweede taal volgen en verder studeren.
In tegenstelling tot het primaire traject, wordt het secundaire traject niet door het onthaalbureau georganiseerd maar wordt het aangeboden door de reguliere voorzieningen.
Inburgeringsplicht
Wie inburgeringsplichtig is:
- moet zich tijdig op het onthaalbureau aanmelden
- en moet minstens bij 80% van de cursussen van het primaire inburgeringstraject aanwezig zijn.
Verplichte inburgeraars die hun inburgeringsplicht niet nakomen kunnen een administratieve geldboete krijgen.
Wie niet inburgeringsplichtig is, maar het inburgeringscontract niet naleeft, kan ook een administratieve geldboete krijgen.
Bepaalde inburgeraars zijn vrijgesteld van de inburgeringsplicht in het Vlaamse Gewest:
- burgers van een lidstaat van de Europese Unie, de Europees Economische Ruimte en Zwitserland en hun familieleden. Deze vrijstelling geldt niet voor familieleden van Belgen en inburgeraars met de Belgische nationaliteit die hierboven vermeld staan.
- inburgeraars die al een attest van inburgering hebben behaald
- inburgeraars die door een ernstige ziekte of handicap niet in staat zijn een inburgeringstraject te volgen
- inburgeraars die een getuigschrift of diploma hebben behaald in het Belgische of Nederlandse onderwijs
- inburgeraars die een volledig schooljaar onthaalonderwijs gevolgd hebben
- inburgeraars die 65 jaar of ouder zijn
- arbeidsmigranten met een tijdelijk verblijfsstatuut, dat kan leiden tot een definitief verblijf.
De laatste vier redenen voor vrijstelling gelden niet voor inburgeraars die bedienaar zijn van een eredienst in een door de Vlaamse overheid erkende plaatselijke kerk- of geloofsgemeenschap.
Decreet van 28 februari 2003 betreffende het Vlaams inburgeringsbeleid, zoals gewijzigd bij de decreten van 14 juli 2006, 1 februari 2008 en 17 februari 2012.
Besluit van de Vlaamse Regering van 15 december 2006 betreffende de uitvoering van het Vlaamse inburgeringsbeleid, gewijzigd bij Besluit van de Vlaamse Regering van 19 december 2008.
