Een verschil maken voor onze planeet en tegelijk je portemonnee plezieren? Dat kan in en om Mechelen dankzij burgerbeweging en energiecoöperatie Klimaan. Hun doel is om iets concreets te doen aan de klimaatproblematiek. Projecten opzetten rond hernieuwbare energie, sociaal en circulair ondernemen… Klimaan doet het allemaal.
“Klimaan bestaat uit twee takken: Klimaan vzw en Klimaan cvso. Ze zetten zich beide op hun eigen manier in voor een betere wereld”, zegt mede-oprichter Steven Laurijssen. “In april 2018 zijn we gestart met Klimaan vzw, met de bedoeling om als burgers concreet iets te veranderen of in gang te zetten rond de klimaatproblematiek. Om effectief te kunnen investeren in rendabele, duurzame projecten hebben we een jaar later Klimaan cvso opgericht. We doen zo aan burgerparticipatie in de breedste zin van het woord.”
Het merendeel van de cvso-projecten draait rond hernieuwbare energie en energie-efficiëntie. Denk aan de realisatie van grote zonne-installaties. “Een verwezenlijking waarop ik bijzonder trots ben, is het Otterbeekproject, waar we 70 sociale wooneenheden hebben voorzien van zonnepanelen”, zegt Steven. “Maar we denken ook breder. Zo hebben we toen de opportuniteit zich voor deed een project rond elektrische deelmobiliteit opgezet.”
Klimaandelen
De belangrijkste doelstelling van Klimaan cvso is ervoor zorgen dat er meer hernieuwbare energie wordt gerealiseerd in en om Mechelen. “We proberen zo veel mogelijk mensen warm maken om te investeren in energie in hun eigen buurt. Als het niet kan op hun eigen dak, dan is investeren in een burgercoöperatie als de onze heel interessant. Je kan coöperant worden vanuit het duurzame standpunt, maar evengoed om het financiële voordeel dat je er zelf uithaalt.”
Coöperant worden, doe je door Klimaandelen te kopen. “Wij gebruiken die inkomsten om onze projecten te financieren, de burger krijgt in ruil een stem op onze algemene vergadering. We zetten ook hard in op dienstverlening voor onze coöperanten. Zo mogen ze rekenen op groene stroomlevering via onze partner Ecopower. En vanaf drie aandelen kunnen ze gebruikmaken van onze Klimaanwagens. Momenteel hebben we 1.130 coöperanten.”
Met haar project Zonnewijzer, een samenwerking met de stad Mechelen, verleent Klimaan cvso ook advies aan burgers en bedrijven die willen investeren in zonne-installaties. “We willen hen informeren en ontzorgen bij de aanschaf en installatie van hun eigen zonnepanelen.”
Kwetsbaarheid van grondstoffen
Vandaag is Klimaan cvso actief in Mechelen en in verscheidene gemeenten in en rond het Rivierenland. Het hoofdkantoor is sinds kort bij 28 Rond in de Werfheide. “We zullen er nauw betrokken worden bij het circulaire ondernemerschap. Circulaire economie betekent voor mij het bredere kader van materiaal- en grondstoffenmanagement. Ik denk dat het heel belangrijk is dat bedrijven zich bewust zijn van de schaarste van de materialen waarmee ze werken en de kwetsbaarheden van grondstoffen. Als we naar onszelf kijken, zijn vooral onze deelwagens een mooi voorbeeld van circulaire deeleconomie. We willen ervoor zorgen dat deelauto’s het vervangmiddel worden van overal een eigen wagen voor de deur. Dat zou zowel op vlak van grondstoffen als ruimtelijk beslag een grote meerwaarde zijn.”
Wat de zonne-installaties betreft, droomt Steven van volledig demonteerbare modulaire zonnepanelen. “Maar zover zijn we nog niet. Vandaag focussen we ons vooral op duurzaamheid. De panelen die we nu installeren, moeten minstens 25 jaar meegaan. We nemen ze bewust af bij duurzame, stabiele bedrijven. Want als je rommel verkoopt, weet je dat het snel naar de vuilnishoop zal worden verwezen. In de sector van de zonnepanelen zijn er jammer genoeg veel spelers op de markt die binnen de vijf jaar verdwijnen. Daar blijven wij ver van weg. Wij willen de garantie dat kapotte onderdelen kunnen worden vervangen. Zie het als een vorm van circulair aankopen.”
Weeshuis voor zonnepanelen
Klimaan cvso denkt ook verder na over circulaire modellen voor hun zonnepanelen. “Nadat zonne-installaties zijn afgeschreven, zou het mooi zijn om de panelen die nog goed zijn of elders benut kunnen worden, te bewaren in een soort zonnepanelen-weeshuis. Het opzetten van een businessmodel hierrond is niet simpel, maar de materie is wel al binnengedrongen.”
Ook wat betreft de recyclage van zonnepanelen is nog werk aan de winkel. “Vandaag is dat een jammerlijk verhaal. Zonnepanelen worden nog te vaak versnipperd en verbrand om onder meer te gebruiken als fundering voor wegen. Het is zonde hoeveel restmaterialen er zo verloren gaan. Ik denk dat daar zeker nog stappen kunnen gezet worden om dat proces te verbeteren. Wat we daar zelf mee gaan doen, is nog iets te veraf.”
Wanneer Steven ver in de toekomst kijkt, droomt hij nog groter. “Ik hoop dat duurzaamheid en circulariteit tegen 2050 overbodige termen zijn geworden, omdat alle goederen, diensten en processen inherent duurzaam en circulair worden ontworpen. Op die manier is goed doen niet meer iets van de “happy few” of van “de actieve burger” of de “innovatieve bedrijven” zoals nu, maar kunnen we duurzaam zijn gewoon door ons leven te leven. Ik denk dat het aan ons allen – overheden, bedrijven en burgers - is om hier een steentje bij te dragen. Samen met Klimaan vzw, de stad en de andere gemeenten in de regio staan wij klaar om hier werk van te maken en zoveel mogelijk burgers op sleeptouw te nemen.”
Nog meer lezen over Klimaan? Ontdek hoe een dag in het leven van een Klimaner eruit ziet in de Nieuwe Maan van maart '23.
