Een gedeelde passie voor ambacht
De Mechelaars Ann Vangenechten, David De Bleekere en Kim Van Asch delen een gemeenschappelijke passie: een ambacht waarin vakmanschap, creativiteit en circulariteit samenkomen.
Ann kwam eerst tijdens haar jeugd, haar vader was meubelmaker, en nadien tijdens haar opleiding interieurvormgeving en meubelontwerp in contact met het ambacht. Via een omweg in de cultuursector kwam ze vier jaar geleden opnieuw in aanraking met een stoffeerproject. Dat leidde tot de oprichting van haar eigen Atelier Leerstof, waar ze haar liefde voor design, herwaardering van meubels en lederbewerking bundelt. Vooral mid-century meubelen fascineren haar: “De eerste buisframes, de eerste polyester kuipen—dat vakmanschap is ongelofelijk,” vertelt ze enthousiast.
David begon in 1988 als een van de eerste leerlingen in de duale opleiding aan TSM. Hij werkte nadien jarenlang bij verschillende meubelbedrijven en combineert vandaag zijn eigen stoffeeratelier met lesgeven aan volwassenen. “Een project van nul beginnen en daar mijn eigen draai aan geven, dat geeft me de meeste voldoening,” zegt hij.
Kim rolde tenslotte eerder toevallig in het vak. Wat begon met een opknapproject van een sofa, groeide uit tot een ware passie. Ze schoolde zich bij in klassieke stoffeertechnieken, verdiepte zich in autostoffering en lederbewerking en blijft zich ook vandaag voortdurend ontwikkelen. “Door oude meubels te ontmantelen, leer je enorm veel,” zegt ze. “Ik hou van de variatie en de originele materialen waarmee ik werk. Elk stuk vertelt zijn eigen verhaal.”
Herstofferen: terug van nooit weggeweest
Hergebruik, demonteerbaarheid en herstoffering worden steeds vaker geïntegreerd in hedendaags meubeldesign.
Hoewel herstofferen altijd populair is gebleven, zien de stoffeerders vandaag een groeiend bewustzijn rond de waarde van hergebruik, en krijgt de circulaire gedachte volgens hen meer aandacht.
“Mensen zijn zich bewuster van grondstoffen en duurzaamheid,” vertelt Kim. “Dat maakt dat ze herstofferen steeds vaker als een optie zien, vooral voor stukken met een emotionele waarde.”
David ziet dat vooral particulieren vaker de weg vinden naar de lokale ambachtsman. “Grote spelers met grote projecten stappen naar grote bedrijven. Maar mensen die een stuk hebben met een verhaal, komen bij vakmensen en kleine ateliers terecht zoals die van ons. Zij beseffen dat een vakkundige herstoffering niet goedkoop is, maar hechten waarde aan het verhaal achter hun stukken en zijn bereid iets te betalen om die verhalen nog vele jaren te kunnen vertellen.”
Ann merkt tenslotte ook een groeiend bewustzijn bij meubelontwerpers en studenten. “Er gaat meer aandacht naar het grondstoffengebruik en de levensduur van meubelstukken. Zo zien we dat demonteerbaarheid en herstoffering steeds vaker worden geïntegreerd in hedendaags design.”
De uitdagingen van het vak
“Om de concurrentie met goedkope massaproducten aan te kunnen, is een btw-verlaging van 21% naar 6%, net zoals bij een antiquair en een schoen- of fietsenmaker, noodzakelijk.”
Ondanks de vele positieve ontwikkelingen krijgen de stoffeerders ook te maken met heel wat uitdagingen. De belangrijkste is de massaproductie van goedkoop wegwerpmeubilair. “De concurrentie met goedkope meubels is erg groot,” vertelt Ann.
“Bovendien zijn deze meubels eigenlijk niet gemaakt om te herstellen en opgebouwd uit goedkope, vaak weinig duurzame producten,” vult Kim aan. “Dergelijke massaproducten zijn doorgaans niet rendabel om opnieuw op te maken.”
Volgens David zijn er wel oplossingen mogelijk. Hij kijkt onder andere naar een btw-verlaging op herstofferen en het herstellen van meubelstukken. “Onze klanten betalen vandaag 21% btw. Bij een antiquair en een schoen- of fietsenmaker, die eigenlijk een vergelijkbare dienst leveren, is dat 6%. Als je weet dat wij veel tijd en aandacht besteden aan ons ambacht, scheelt dat verschil al snel een flinke slok op de borrel. Dat is dus vaak bepalend in het beslissingsproces van onze klanten.”
De toekomst van herstofferen in meubelstad Mechelen
“Betaalbare permanente makerspaces zijn belangrijk voor het voortbestaan van ons ambacht in en rond de stad.”
Mechelen heeft een rijke traditie als meubelstad, en dat leeft vandaag nog steeds, niet in het minst in de samenwerking tussen de verschillende vakmensen.
“Het collectief is sterk en de samenwerking tussen de Mechelse stoffeerders loopt goed. We kennen elkaar, helpen elkaar en vinden dat belangrijk,” zegt David. Toch mist er iets: betaalbare atelierruimtes. “Er zouden meer permanente makerspaces moeten komen in plaats van tijdelijke plekken,” stelt Kim voor. “Zo’n ruimtes zijn belangrijk voor het voortbestaan van ons ambacht in en rond de stad. We kijken dan ook naar Stad Mechelen om samen met ons en anderen op zoek te gaan naar de nodige ruimte.”
Ook de hogeschool Thomas More speelt een belangrijke rol. Ann werkt al jaren samen met studenten van de opleiding meubelontwerp en merkt dat die de microbe voor het herstofferen vaak te pakken krijgen tijdens een stage. “De studenten zijn geïnteresseerd in stofferen en circulair design. De band met de hogeschool is goed, die met andere scholen kan nog verder versterkt worden.”
Er is dus nog werk aan de winkel. Maar Ann, Kim en David zien de toekomst van hun vak positief in. Mensen hechten steeds meer waarde aan hergebruik en aan meubelstukken met een verhaal. Hierin kunnen de herstoffeerders écht een verschil maken. Door te luisteren, te adviseren en de juiste materialen te gebruiken. Als herstoffeerders blijven ze zich ook continu verdiepen in wat er beschikbaar is. Want door de keuze van de juiste stof, een kwalitatieve mousse en duurzame technieken is het mogelijk om meubels af te leveren die opnieuw vele jaren deel uitmaken van het leven van hun klanten.
Ontdek het ambacht van Kim (Oezita?), Ann (Atelier Leerstof) en David (Chairdocter) op hun kanalen.
