De 8 historische kerken van Mechelen zijn niet alleen prachtige bouwwerken, maar ook ware schatkisten vol kunst en cultuur. Om dit waardevolle erfgoed te beschermen en toegankelijk te maken voor toekomstige generaties, zetten de vrijwilligers van Erfgoedcel Mechelen zich met hart en ziel in. Een belangrijk onderdeel van hun werk is het inventariseren van het kerkelijk patrimonium.
Originele vraag
De oorspronkelijke vraag om te inventariseren kwam van de kerkbesturen en Stad Mechelen. Erfgoedcel Mechelen begeleidt hierbij de collectiebeheerders van de 8 historische kerken.
Good to know
Het inventariseren van kerkelijk erfgoed is wettelijk verplicht en dient als essentieel beheersinstrument. Een volledige en actuele inventaris is cruciaal voor het waarderen en selecteren van objecten, het plannen van (eventuele) herbestemmingen, het inwinnen van advies bij erfgoedspecialisten, en voor het ontwikkelen van een overkoepelend erfgoedbeleid. Daarnaast helpt een gedetailleerde inventaris bij het behouden en beschermen van religieus erfgoed.
Aanpak
Het inventariseren van kerkelijk erfgoed is een nauwgezet proces dat bestaat uit verschillende stappen.
- Eerst wordt elk object toegewezen aan een uniek inventarisnummer en, indien nodig, droog gereinigd.
- Basisgegevens worden handmatig vastgelegd op papieren fiches (afmetingen, materiaal, techniek, ...) met aandacht voor de status van elk object.
- Vervolgens wordt elk object zorgvuldig opgemeten en gefotografeerd om een visuele documentatie te waarborgen.
- Daarna worden alle verzamelde gegevens ingevoerd in een centrale databank.
Hoewel de inventarisatie vooral zichtbaar werk in de kerk vereist, vindt een groot deel van de verwerking (zoals invoeren van gegevens en administratie) onzichtbaar thuis plaats door vele erfgoedvrijwilligers.
Inventarisatie door de jaren heen
Van de 8 historische kerken in Mechelen zijn er inmiddels al 7 volledig geïnventariseerd door de erfgoedvrijwilligers. Momenteel wordt er nog gewerkt aan de inventarisatie van de Sint-Romboutskathedraal, een omvangrijk en complex project vanwege de rijke collectie en het grote historische belang van deze kerk. Het einde van deze inventarisatie wordt voorzien in april 2025. Hiermee komt een belangrijke mijlpaal in het behoud en beheer van het Mechelse kerkelijk erfgoed in zicht.
Wat nu met al dat erfgoed?
De kerkelijke goederen in Mechelen worden zorgvuldig geïnventariseerd en bewaard om hun historische, religieuze en culturele waarde te waarborgen. Een groot deel van deze objecten blijft toegankelijk voor het publiek via een online databank. Momenteel zijn de stukken te vinden op Erfgoedplus, en vanaf 2026 zullen ze beschikbaar zijn via de nieuwe databank MuseumPlus. Naast digitale ontsluiting worden sommige bijzondere stukken ook fysiek tentoongesteld. Zo waren verschillende kerkelijke objecten te bewonderen tijdens de expositie 'Verborgen Parels' in Museum Hof van Busleyden, waar hun unieke schoonheid en verhaal met een breder publiek werden gedeeld.
Partners
Naast Erfgoedcel Mechelen zijn er ook andere partners nauw betrokken bij de steun van de kerkinventarisatie.
- De collectiebeheerders van de 8 historische kerken
- Vzw Torens aan de Dijle
- Stad Mechelen
- PARCUM
Gerelateerde content
Er is onderzoek gevoerd naar de rol en het belang van het werken rond religieus erfgoed in Vlaanderen bij alle erfgoedcellen. Dit resulteerde in een artikel in het tijdschrift van FARO, geschreven door Pieterjan Buggenhout.
