Erfgoed draait om meer dan enkel oude relikwieën of gebruiken vanonder het stof halen. Erfgoed leeft. Erfgoedcel Mechelen gebruikt erfgoed om ook de verhalen van vandaag te vertellen. Want vaak ben je, zonder dat je het zelf beseft, met erfgoed bezig. Soms ontstaan er nieuwe gebruiken of tradities die de moeite waard zijn om te vertellen. En soms opent erfgoed deuren om te praten over de dingen die ons vandaag bezighouden. Samen gaan we de discussie aan en zorgen we voor duurzame erfgoedverhalen.
Inhoudsopgave
Project: Cultuurbotsing
Dekolonisatie duikt als term steeds vaker op, ook in de erfgoed- en onderwijswereld. Vaak verstaat iedereen er iets anders onder en is het voor velen een abstract begrip. Daarom gaat Erfgoedcel Mechelen samen met RADAR Mechelen, stadsproject Dromen over Thuis en diversiteitsexpert Don Pandzou op zoek naar wat dekolonisatie vandaag in de schoolomgeving betekent, zowel voor jongeren als voor leerkrachten. Het project Cultuurbotsing is geboren.
Wat is Cultuurbotsing?
Cultuurbotsing is een dialoog tussen jongeren en het brede onderwijsveld waarin wordt nagedacht over de invulling van het begrip ‘dekolonisatie’. We kijken of kunst ons helpt om het gesprek aan te gaan. Kunnen we door het vertellen van verhalen onze gevoelens en meningen in kaart brengen?
Samen met haar partners documenteert Erfgoedcel Mechelen het volledige proces. Zo ontwikkelen we een toolbox op maat van leerkrachten en leerlingen.
Hoe pakken we dat aan?
We gaan in de schoolomgeving op zoek naar verhalen over culturen die botsen. We willen horen wat voor jongeren belangrijk is en waar het soms botst. We stippelden een traject uit om iedereen te betrekken en gebruiken kunst als hefboom om moeilijke thema’s bespreekbaar te maken. Omdat we niet iedereen tegelijkertijd kunnen horen starten we twee trajecten op: één voor de jongeren en één voor het onderwijsveld. Later voegen we deze dan weer samen.
Traject jongeren
In mei en juni verzamelen we zoveel mogelijk verhalen. We willen weten wat er leeft en welke thema’s we bespreekbaar moeten maken binnen het onderwijs. We luisteren daarom naar jongeren, ook als ze een moeilijk verhaal te vertellen hebben. We gaan op zoek naar antwoorden op deze vragen:
- Wanneer botste jij op een cultuurverschil in je eigen klas of schoolomgeving?
- Wat betekent cultuurbotsing voor jou?
- Wat betekent dekolonisatie voor jou?
- Heb je zelf al een cultuurbotsing meegemaakt of gezien?
- Hoe ging je ermee om en hoe reageerde je omgeving?
Met de verhalen en thema’s die bovenkomen gaan we verder aan de slag.
Vanaf september werkt een team van jongeren onder begeleiding van creatieve coaches een selectie verhalen verder uit tot een artistiek product. Dat artistiek product kan een beeldverhaal zijn, een podcast, een podiumvoorstelling, … Wat het precies wordt bepalen de jongeren samen met de coaches.
Traject onderwijsveld
In het najaar van 2022 gaan we het gesprek aan met het onderwijs. We betrekken leerkrachten, maar ook leerlingenbegeleiders, schooluitvalcoaches en jeugdwerkers. We gaan op zoek naar hun noden en vragen over het omgaan met dekolonisatie of cultuurbotsingen. Wat vinden zij moeilijk, waar hebben ze vragen over? Samen zoeken we naar methodieken die het gesprek met de leerlingen faciliteren en tegelijk ondersteunen we de leerlingen om hun verhaal te brengen.
Vervolg
In 2023 brengen we alles samen, zowel de verhalen van de jongeren als de ervaring van het onderwijsveld. We gaan in dialoog over de verschillende thema’s die de verhalen aankaarten. Zo werken we stapsgewijs aan een bewuste omgang met deze thema’s op school.
Tot slot ontwikkelen we een toolbox op maat van leerkrachten en leerlingen zodat de scholen zelfstandig rond cultuurbotsing kunnen werken. We bezorgen hen de instrumenten om dit soort gesprekken verder te zetten.
Wie zet zijn schouders eronder?
Cultuurbotsing is een project van Erfgoedcel Mechelen en RADAR Mechelen samen met 'Dromen over thuis', De BRON, YAYA YABA LEKI AGENCY en Waka Waka Genaration.
Ook de jeugdwerkers van J@m vzw, ROJM vzw en Arktos vzw verdienen hier een plaats. Zij ontvingen ons met open armen en zorgden ervoor dat we onze doelgroep konden bereiken.
Wanneer loopt het project?
We zijn gestart in mei 2022 met het verzamelen van verhalen en zijn geëindigd in 2023 met een toolbox.
Waar kan je terecht met vragen?
Marijke Wienen
Erfgoedcel Mechelen | Erfgoedcoördinator
marijke.wienen@mechelen.be
