Depot Rato is gevestigd in twee prachtig verbouwde loodsen van de voormalige Société Rateau. Daar waar niet zo lang geleden indrukwekkende stoomturbines, pompen en ventilatoren van de fabrieksband rolden, worden vandaag ontelbare kunstwerken, boeken en archeologische vondsten op een kwalitatieve én duurzame manier bewaard. Hier kom je meer te weten over de transformatie van deze oude industriële site.
Van Rateau tot Rato
In 1911 laat de Franse ingenieur Auguste Rateau een fabriek bouwen naast de pas aangelegde spoorlijn Mechelen-Leuven. In het productieatelier worden aanvankelijk vooral pompen gemaakt. Na de Eerste Wereldoorlog wordt de beschadigde fabriek heropgebouwd en schakelt de Société Rateau over op de productie van compressoren, ventilatoren en turbines voor schepen.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikt het Duitse leger de fabriek voor de productie van turbines voor hun duikboten. Het Belgische Partizanenleger beslist daarom in 1944 om verschillende installaties te vernielen. Door een luchtbombardement van de geallieerden raken de fabrieksgebouwen niet veel later nog zwaarder beschadigd.
Na de oorlog volgt opnieuw de heropbouw en speelt de Société Rateau een belangrijke rol in de grote industriële ontwikkelingen in België. Tot de sluiting in 2014 wordt de site gebruikt voor de bouw en het onderhoud van treinwagons, turbines en pompen. Het bedrijf werkt zo mee aan de uitbouw van de chemische industrie, de modernisering van de waterwegen en levert ook de pompinstallatie voor de kerncentrales van Doel en Tihange.
In 2016 koopt de stad Mechelen twee van de oude loodsen om ze te verbouwen en herbestemmen tot een hoogwaardig en duurzaam erfgoeddepot. De naam Depot Rato, een verwijzing naar de toenmalige eigenaar van de imposante fabriekshallen, brengt hulde aan dit schitterend stukje industrieel erfgoed. Ook de buurt ondergaat een transformatie: op de oude fabriekssite verschijnen een supermarkt en een nieuwe woonwijk.
Industrieel fabrieksgebouw wordt innovatief erfgoeddepot
Het nieuwe erfgoeddepot bestaat uit twee loodsen die via een overdekte doorsteek met elkaar verbonden zijn. De eerste loods huisvest naast het bureau van de depotmedewerkers, een vergaderzaal en verwerkingsruimtes ook de bibliotheekbox. Het is daarnaast de plek waar de grootste erfgoedstukken bewaard worden, zoals de reuzenfamilie en de praalwagens van de Ommegang.
In de tweede loods zijn acht grote boxen ondergebracht waarin de meest kwetsbare stukken worden opgeslagen. Deze collectiestukken moeten in optimale omstandigheden bewaard worden: de temperatuur en de luchtvochtigheid mogen enkel zeer geleidelijk variëren. In plaats van daarvoor te werken met een energieverslindende klimaatinstallatie, werd gekozen voor een ecologisch alternatief. De bewaarboxen in de loods zijn gemaakt uit kalkhennepbeton, een innovatief en bijzonder duurzaam materiaal dat een hoge thermische isolatiewaarde combineert met sterke vochtregulerende eigenschappen. Zo wordt automatisch én ecologisch een stabiel binnenklimaat gecreëerd.
Ook met de anoxiecel trekt Depot Rato de duurzame kaart. Erfgoedobjecten die aangetast zijn door schadelijke insecten worden enkele weken in deze luchtdichte ruimte opgeborgen. Vervolgens wordt zuurstof aan de binnenlucht onttrokken en wordt er stikstof en koolstofdioxide ingeblazen. In combinatie met een vorm van bevochtiging om de relatieve luchtvochtigheid op peil te houden, worden insecten in elke ontwikkelingsfase (ei, larve…) gedood zonder risico’s voor het behandelde erfgoed, mens of milieu.
